دریافت
حجم: 137 کیلوبایت
معاونت آموزش ابتدایی آموزش و پرورش در اطلاعیهای نحوه اجرای پروژههای علمی دانشآموزان ابتدایی (جشنواره جابربن حیان) در سال تحصیلی ۹۹-۹۸ و تغییرات اجرایی این برنامه را اعلام کرد.
در سال تحصیلی ۹۹-۹۸ از پروژههای علمی دانشآموزان (جشنواره جابربن حیان) به «جشنواره جابربن حیان و فرصتهای متنوع یادگیری» تغییر پیدا کرده است.
این برنامه در دو بخش دانشآموزی و معلمان و با توجه به تمام ساحتهای سند تحول شامل (تعلیموتربیت اعتقادی عبادی و اخلاقی، اجتماعی و سیاسی، زیستی و بدنی، زیباشناختی و هنری، اقتصادی و حرفهای، علمی و فناورانه) علاوه بر حیطههای شیوه نامه قبلی برگزار خواهد شد.
سطح دانشآموزی به مدرسه، منطقه و استان محدود میشود و در مرحله کشوری برای دانشآموزان برگزار نخواهد شد.
در سطح دانشآموزی تمام فعالیتهای فکری و دستسازههای دانشآموزان ابتدایی بدون محدودیت و قالب خاصی با هدایت معلمان تولید و در نمایشگاههای مدرسهای به نمایش در خواهد آمد. این آثار در نمایشگاه منطقهای نیز ارائه شده و نمونه یا تمامی آثار منتخب مناطق در نمایشگاه استانی در معرض دید دانشآموزان، معلمان، مدیران، مسوولان و ... قرار خواهد گرفت.
در سالهای گذشته این جشنواره معطوف به ارائه پروژههای علمی در زمینه (طبقهبندی، نمایش علمی، آزمایش، طراحی و ساخت) بوده و فقط نمونههای بهتر انتخاب و در نمایشگاه ارائه میشد، اما در سال تحصیلی ۹۹-۹۸ علاوه بر موارد ذکر شده قبلی، دانشآموزان میتوانند بدون هیچ محدودیتی توانمندیها و کارهای اصیل خود (تمامی فعالیتها، مهارتها، دستسازهها که محصول فکر و اندیشه و کار و تلاش و کوشش دانشآموز بوده که میتواند در تولید آن از راهنمایی معلم و اولیا نیز استفاده کند) را در سایر ساحتها مانند تولیدات عید و داستان، تکالیف مهارتمحور، بازیهای خلاقانه و ... در نمایشگاه مدرسهای عرضه کنند.
در نحوه اجرایی برنامه هیچگونه داوری و ارزیابی کمی از آثار دانشآموزان انجام نشده و برای تمام دانشآموزان شرکتکننده بازخورد توصیفی ارائه شده و از آنان به نحو شایسته قدردانی خواهد شد.
برای ارتقای شایستگیها و با هدف توانمندساری معلمان مرحله کشوری با حضور همکاران (معلمان، مدیران و کارشناسان) منتخب استانها برگزار خواهد شد.
با توجه به ضرورت توانمندسازی و ارتقای شایستگی و صلاحیتهای حرفهای معلمان و احیای واقعی نقش آنان در آموزش و یادگیری دانشآموزان و همچنین تبادل تجربه و تولید و تسهیم دانش و استفاده از نظرات معلمان در راهبری آموزشی دانشآموزان، مرحله کشوری بدون حضور دانشآموزان و با حضور معلمان، مدیران و کارشناسان منتخب استانها که با روشها و مدلهای آموزشی زمینه ارتقای کیفیت آموزشی و تلفیق مهارت و دانش نظری را فراهم کردهاند برگزار و معلمان با ارائه تجربه زیسته و روشهای آموزشی تبادل تجربه خواهند کرد.
تجارب ارائه شده در مرحله کشوری پس از بررسی و تحلیل آنها برای استفاده سایر همکاران ارائه خواهد شد.
توجه به ایفای نقشهای معلم به عنوان راهنما، دانشآموز عامل اصلی انجام فعالیت و اولیا به عنوان حامی و یاریرسان در انجام فرایند حائز اهمیت بوده و این جشنواره محل بروز و ظهور خلاقیتها، توانمندی و یادگیری و توسعه مهارتهای دانشآموزان ابتدایی خواهد بود.
در این اطلاعیه تاکید شده است تلاش شود با ارائه آموزشهای لازم در مورد نقشهای اشاره شده زمینه دخالت و انجام فعالیتها توسط اولیا به حداقل ممکن و لازم رسانده شود.
گنجاندن و تلفیق فعالیتهایی چون (تکالیف مهارتمحور، عید و داستان، بازی و یادگیری و...) در فعالیتهای جشنواره جابر و فرصتهای یادگیری که در ارتقای شایستگی دانشآموزان موثر میباشد، مورد تاکید است.
⛛⛛کلمات هم خانواده به کلماتی می گویند که از یک ریشه گرفته شده باشند و حرف های اصلی آن کلمه در کلمه های هم خانواده اش پشت سر هم بیاید .و از نظر معنایی نیز کلمات بهم نزدیک باشند.
🔶مثال 🔶
سه حرف اصلی “ح ب ب” : حبّ ٬ حبیب ٬ محبوب ٬ حبیبه
سه حرف اصلی “ا م ر” : امیر٬ مامور٬ امور ٬ اَمر ٬ اوامر ٬ اُمرا
سه حرف اصلی “ج ل ل” : جلیل ٬ مجلل ٬ تجلیل ٬ جلال ٬ جَلاله
سه حرف اصلی “و ح د” : وحید ٬ واحد ٬ موحد ٬ توحید ٬ وحدانیت
سه حرف اصلی “ح ق ق” : تحقیق ٬ محقق ٬ حقیقت ٬ حقّ ٬ حقوق
سه حرف اصلی “ش ر ع” : شرع ٬ مشروع ٬ شریعت ٬ شارع ٬ تَشَرُع
سه حرف اصلی “د ر س” : درس ٬ مدرسه ٬ تدریس ٬ مدرّس ٬ دروس
سه حرف اصلی “س ج د” : سجده ٬ مسجد ٬ سجود ٬ ساجد ٬ مساجد
سه حرف اصلی “ش ر ک” : شرکت ٬ شراکت ٬ شریک ٬ مشرک ٬ شِرک
سه حرف اصلی “س ک ن” : مسکن ٬ تسکین ٬ سکنی ٬ سکونت ٬ ساکن
عاشق، معشوق، عشق، عشاق و… (ریشه ی فعلی: ع ش ق)
کتاب، مکتوب، کتیبه، کاتب، مکتب و… (ریشه ی فعلی: ک ت ب)
تابیدن، تابناک، تابش، تابان، مهتاب، تابیده،
رفتن، رفتار، رفتنی، آمد و رفت، روش، رفت، رونده، برو، روان
گویا، گوینده، گفتن، گفت
دل انگیز، دلگیر، دل نواز، د ل درد
کتاب فروش، کتابدار، کتابخانه
رابط – مربوط – ارتباط – ربط
عجله – عجول – عاجل و تعجیل
تدریس – دروس – مدرس – درس
عامل – معمول – عمال – عمل
تعلیم – عالم – معلم – معلوم
نظر – ناظر- منظور- منتظر- انتظار- منظره- نظارت
غفلت ، غافلان ، مغفول ، اغفال
ضایت ،مرتضی ، رضا ، مرضیه ، راضیه
مطمئن : اطمینان ، مطمئنه ،طمئنینه
قصه : قصص ، قصه ها
تعلیم ،عالم ،معلم ،تعلم، علم، علوم
تحقیر : حقارت ، محقّر ، حقیر
تحیّر : حیرت ، متحیّر ،حیرت انگیز
دوستان ، دوست ، دوستی، دوست دار
هوش : هوشیار،باهوش،هوشمند،بی هوش
تابش : تابنده – تابان –تابندگی
تصویر : تصاویر –مصور – تصور – صورت
جمع : جامعه – اجتماع – مجموع – جمعیت – جامع
حاصل : تحصیل –محصول – محصل حصول
حفظ : حافظ – محفوظ – محافظ – محفظه
حس : حساس – محسوس – احساس
حرکت : حرکات : محرک – تحریک – تحرک – متحرک
خبر : اخبار – مخبر – مخابره- مخابرات
زحمت : مزاحم – مزاحمت – زحمات
سفر : مسافر – مسافرت
شغل : شاغل – مشغول – اشتغال – مشاغل
علم : عالم – معلوم – تعلیم – تعلم – معلم/علوم
فکر : افکار – متفکر – فکور – تفکر
قصد : قاصد – مقصود – مقصد
کتاب : مکتوب – کاتب – مکتب
کشف : کاشف – اکتشاف – مکتشف
اشتیاق : شوق – مشتاق – مشوق – تشویق
میلاد : مولود – ولد – ولادت
میراث : ارث – وارث – وراثت – ورثه
نظم : ناظم – منظم – تنظیم
جز : اجزا – مجزا
حق : حقیقت – حقایق – حقوق –حقانیت –تحقیق
محل و محله
احترام و محترم
فعال و فعالیت
طفل و اطفال
ولی و اولیا
فکر و افکار
مدرسه و مدارس
حال و احوال
معروف و معرف
صلح و مصالحه
محیط و احاطه
اختراع و مخترع
حفظ ، حافظ
محافظ و محافظت
نظم ، ناظم
منظم و تنظیم
عجیب و عجایب
خارج ، خروج و مخرج
عدل ، عادل و عدالت
مسئله و مسائل
لحظه و لحظات
ضعیف ، ضعف و ضعفا
شجاع و شجاعت
مرمت و ترمیم
صدمه و صدمات
معالجه و علاج
هاجر ، مهاجر و هجرت
منتظر و انتظار
غروب ، غرب و مغرب
⛚بزرگترین عدد چندرقمی(بدون تکرار ارقام)⛶
اگر چند رقم داشته باشیم و بخواهیم بزرگترین عدد را از این چند رقم داده شده(بدون تکرار ارقام) بدست آوریم؛ ارقام داده شده را از بزرگ به کوچک از سمت چپ کنار هم قرار می دهیم، به این ترتیب بزرگترین عدد بدست می آید.
🔸مثال: با ارقام ۴،۷،۰،۱،۹ بزرگترین عدد پنج رقمی را بنویسید؟
جواب: ۹۷۴۱۰
⛚کوچکترین عدد چندرقمی (بدون تکرار ارقام)⛚
اگر از چند رقم داده شده بخواهیم کوچکترین عددچند رقمی (بدون تکرارارقام) را بدست آوریم، ارقام داده شده را از کوچک به بزرگ از سمت چپ کنار هم قرار می دهیم.
🔴نکته: اگر در ارقام داده شده صفر یکی از ارقام باشد ابتدا کوچکترین عدد در بین آن ارقام که از صفر بزرگتر است را نوشته، سپس صفر را می نویسیم و بعد از آن ارقام را از کوچک به بزرگ کنار هم قرار می دهیم.
🔸مثال: با ارقام ۴،۷،۰،۱،۹ کوچکترین عدد پنج رقمی را بنویسید؟
جواب: ۱۰۴۷۹
💠مستطیل💠
چهار ضلعی که تمام زاویه های آن قائمه باشند ، مستطیل نامیده می شود.
🔴بنابراین ، مستطیل ، نوعی متوازی الاضلاع است .
🔴با توجّه به این که مستطیل نوعی متوازی الاضلاع است ، پس همه ی خواص متوازی الاضلاع را داراست .
🔴 قطرهای مستطیل با هم برابرند .
🔷نکته :آیا می توان گفت ، هر چهار ضلعی که قطرهایش مساوی باشند ، مستطیل است ؟
پاسخ منفی است . چون ذوزنقه ی متساوی الساقین دارای دو قطر مساوی است .
🔴 متوازی الاضلاعی که اقطارش مساوی باشند ، مستطیل است .
🔴 از برخورد نیم سازهای هر 4 زاویه ی مستطیل با هم ، یک مربّع پدید می آید .
🔷نکته : آیا می توان گفت مستطیل نوعی متوازی الاضلاع است؟
پاسخ مثبت است و همچنین باید گفت که تمام خواص متوازی الاضلاع را مستطیل نیز دارا است.
💠 لوزی💠
چهار ضلعی که چهار ضلع آن مساوی باشند ، لوزی نامیده می شود .
🔴 چون هر چهار ضلعی که ضلع های مقابل آن دو به دو مساوی باشند ، متوازی الاضلاع است ، بنابراین ، لوزی خود ، نوعی متوازی الاضلاع است .
🔴 با توجّه به این که لوزی نوعی متوازی الاضلاع است ، پس همه ی خواص متوازی الاضلاع را داراست .
🔴قطر های لوزی بر هم عمودند .
🔴هر قطر لوزی نیم ساز دو زاویه ی مقابل لوزی است .
🔴از برخورد نیم سازهای زوایای لوزی با هم ، یک نقطه پدید می آید .
🔷نکته : آیا می توان گفت هر چهار ضلعی که قطر هایش بر هم عمود باشند ، لوزی است ؟
پاسخ : خیر
🔴متوازی الاضلاعی که قطرهای آن بر هم عمود باشند ، لوزی است .
🔴متوازی الاضلاعی که هر قطر آن نیم ساز دو زاویه ی مقابل باشند ، لوزی است .
💠 ذوزنقه💠
چهار ضلعی که فقط دو ضلع آن با هم موازی باشند ، ذوزنقه نامیده می شوند که در آن ، دو ضلع موازی را قاعده و دو ضلع غیر موازی را ساق های ذوزنقه می گویند .
🔴در ذوزنقه زاویه های مجاور به هر ساق مکمل یکدیگرند .
🔷ذوزنقه ی قائم الزاویه :
ذوزنقه ای که یک ساق آن بر دو قاعده عمود شده باشد ، ذوزنقه ی قائم الزاویه نامیده می شود که این ساق را ساق قائم و ساق دیگر را ساق مایل می گویند .
🔷ذوزنقه ی متساوی الساقین :
ذوزنقه ای که دو ساق آن با هم برابر باشند ، ذوزنقه ی متساوی الساقین نامیده می شود .
خواصّ ذوزنقه ی متساوی الساقین :
🔴در ذوزنقه ی متساوی الساقین زاویه های مجاور به هر قاعده مساویند .
🔴 در ذوزنقه ی متساوی الساقین ، قطرها با هم برابرند .
💠 مربّع 💠
مربّع چهار ضلعی است که چهار ضلع آن مساوی و چهار زاویه ی آن قائمه هستند .
🔴بنابراین ، مربّع ، هم نوعی لوزی و هم نوعی مستطیل و در نتیجه نوعی متوازی الاضلاع است .
🔴مربّع تمام خواصّ متوازی الاضلاع و مستطیل و لوزی را دارا است .
🔴از برخورد نیم سازهای زاویه های مربّع با هم ، یک نقطه پدید می آید.
هرگــاه چــنــد نــقــطــه مــتــمــایــز (جــدا از هم )بــرروے یــڪ خــط راســت بــاشــنــد تــعــداد پــاره خــط ها را از فــرمــول زیــر بــه دســت مــے آوریــمــ.
2÷ (تــعــداد فــاصــلــه ها × تــعــداد نــقــطــه ها )= تــعــداد پــاره خــط ها
مــثــال :بــر روے خــطــے هفــت نــقــطــه ے مــتــمــایــز وجــود دارد تــعــداد پــاره خــط ها را بــه دســت آوریــد ؟
جــوابــ: 21 = 2 ÷ ( 6 × 7 )= تــعــداد پــاره خــط ها
هر گــاه چــنــد نــقــطــه مــتــمــایــز ،بــر روے یــڪ خــط راســت بــاشــنــد تــعــداد نــیــم خــط ها را از فــرمــول زیــر بــه دســت مــے آوریــم .
2 × تــعــداد نــقــطــه ها = تــعــداد نــیــم خــط ها
مــثــال :بــر روے خــطــے هفــت نــقــطــه یــ مــتــمــایــز وجــود دارد تــعــداد نــیــم خــط ها را بــه دســت آوریــد ؟
14 = 2 × 7 = تــعــداد نــیــم خــط ها
هر گــاه چــنــد نــقــطــه ے مــتــمــایــز بــر روے یــڪ نــیــم خــط بــاشــنــد تــعــداد نــیــم خــط ها بــرابــر اســت بــا تــعــداد نــقــطــه ها .
مــثــالــ:بــر روے یــڪ نــیــم خــط ،هفــت نــقــطــه ے مــتــمــایــز وجــود دارد چــنــد نــیــم خــط در شــڪــل وجــود دارد؟
8=1+ 7
املا واژه ای است عربی و معنای آن نوشتن مطلبی است که دیگری بگوید یـا بخـوانـد . درس املا در بـرنـامـه آمـوزشـی دوره ابتدایی اهداف زیر را در بر می گیرد.
1- آموزش صورت صحیح نوشتاری کلمه ها و جمله های زبان فارسی
2- تشخیص اشکالات املایی دانش آموزان و رفع آنها
3- تمرین آموخته های نوشتاری دانش آموزان در رونویسی.
بدیهی است با نوشتاری که با غلط های املایی همراه باشد ارتباط زبانی بین افراد جامعه بخوبی برقرار نمی شود . بنابراین , لزوم توجه به این درس کاملاً روشـن اسـت عـلاوه بـر اهـداف فـوق , امـلا نـویسی , دانـش آمـوزان را یـاری می کند تا مهارت های خود را در زمینه های زیر تقویت نمایند.
1- گوش دادن با دقت
2- تمرکز و توجه داشتن به گفتار گوینده ( معلم )
3- آمادگی لازم برای گذر از رونویسی ( نوشتن غیرفعال ) جمله نویسی و انشا (نوشتن فعال)
نکات برجسته روش آموزش املای فارسی :
1- توجه بیشتر به وجه آموزشی درس املا نسبت به وجه آزمونی آن
2- انعطاف پذیری در انتخاب تمرینات در هر جلسه املا
3- توجه به کلمات به عنوان عناصر سازنده جمله های زبانی
4- ارتباط زنجیر وار املاهای اخذ شده در جلسات گوناگون
معیارهای ارزشیابی
عناصر دیگر روش آموزش املا را به صورت زیر هم میتوان مرحله بندی کرد :
گام اول, انتخاب متن املا و نوشتن آن روی تخته سیاه و خواندن آن
گام دوم , قرائت املا توسط معلم و نوشتن آن توسط دانش آموزان
گام سوم , تصحیح گروهی املاها و تهیه فهرست خطاهای املایی
گام چهارم , تمرینات متنوع با توجه به اولویت بندی اشکالات املایی استخراج شده.
گام اول , انتخاب متن :
در انتخاب متن املا به موارد زیر توجه شود :
- متن مورد نظر حاوی جمله باشد و از انتخاب کلمه به تنهایی خودداری شود.
- کلمات سـازنـده جمـلات متـن از حـروفـی تشکیل شده باشند که قبلاً تدریس شده اند.
- کلمات خارج از متن کتاب های درسی , از 20 درصد کل کلمات بیشتر نباشد.
- علاوه بر جملات موجود در کتاب های درسی , با استفاده از کلمات خوانده شده , جملات دیگری هم در نظر گرفته شوند .
- در هر جلسه از کلماتی که در جلسات قبلی برای دانش آموزان مشکل بوده اند نیز استفاده شود تا بتوان درجه پیشرفت شاگردان را اندازه گیری کرد.
گام دوم
معلم متن املا را از روی تابلو پاک کرده , پس از آماده شدن دانش آموزان , آن را با صدایی بلند و لحنی شمرده و حداکثر تا دو بار قرائت می کند . البته هنگام قرائت متن املا از خواندن کلمه به کلمه خودداری کرده , متن را به صورت گروههای اسمی و فعلی یا جمله کامل قرائت می کند تا دانش آموزان با بافت جمله و معنای آن آشنا شوند . متن املا را با سرعت مناسب تکرار می کند تا کند نویسان هم , اشکالات خود را بر طرف نماند .
گام سوم
این گام با مشارکت کامل دانش آموزان انجام می شود و معلم بدون اشاره به نام آنان تک تک املا ها را بررسی و مشکلات را استخراج می کند . به این ترتیب که معلم املای اولین دانش آموز را در دست می گیرد و به کمک دانش آموز کلمات یاد شده را رونویسی می کند. سپس املای دومین , سومین و .... در دست می گیرد و به کمک همان دانش آموز یا دانش آموز دیگری , صورت صحیح غلط های املایی را روی تابلو ثبت می کند . البته هر جا که غلط ها تکراری بودند جلوی اولین مورد آن یک علامت ( مثلاً * ) می زند . در پایان با شمردن غلط ها , اشکالات املایی دانش آموزان را اولویت بندی می کند .
گام چهارم
در ایـن گام معلـم با توجه به مهمترین و پر تعداد ترین اشکالات املایی دانش آموزان با بکار گیری انواع تمرینات حرف نویسی و کلمه نویسی و همچنین تمرینات کلمه سازی و جمله سازی به تقویت توان نوشتاری دانش آموزان می پردازد .
راههای پیشنهادی برای تقویت املایی دانش آموزان ضعیف
با مطالعه اطلاعات جمع آوری شده در جلسه شورای معلمان جهت تقویت املا با پیشنهادات متعدد همکاران مواجه شدیم که در ذیل فهرست وار آورده ایم .
- دقت به مشق ( رونویسی ) و تصحیح غلط ها و رعایت خط زمینه
- توجه به دست ورزی در دوره آمادگی
- مطمئن شدن از شناخت حروف الفبای فارسی
- بررسی دقیق تکلیف شب در خانه
- توجه بیشتر به دانش آموزان کند نویس
- پرهیز از حرکات اضافی موقع گفتن املا
- استفاده از دانش آموزان ممتاز برای روخوانی و تکرار و تمرین در کلاس
- توجه به نوع نشستن
- استفاده از کارت تند خوانی
- ترکیب صامت و مصوت
- اطمینان از تلفظ صحیح حروفات توسط دانش آموزان
- تصحیح املا توسط خود دانش آموزان و . . . .
که قرار شد تعدادی از پیشنهادهای همکاران در مورد دانش آموزانی که در املا ضعیف هستند اجرا شود . از جمله آموزش حروفاتی که دانش آموزان در آن اشکال دارند ( قبل از گفتن املا ) - یادداشت غلط هایی که بیشتر دانش آموزان از آن دارند – دقت در مشق دانش آموزان .